Sofie Desmet en Hannah Bohez

"Als je wil inzetten op preventieve gezondheidszorg, moet je ook de klimaatproblematiek aanpakken”

De zorg- en welzijnssectoren vangen mee de fysieke, mentale en sociale gevolgen van de klimaatveranderingen en een vervuilde leefomgeving op. Terzelfdertijd dragen ze ook zelf bij aan deze problemen. De Green Deal Duurzame Zorg moet hier het tij helpen keren.

“Een Green Deal is een participatief project met de focus op samenwerking. Het is een vrijwillige overeenkomst tussen de overheid en bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere instanties om samen concrete stappen te zetten rond duurzaamheid”, legt Sofie uit. “De Green Deal Duurzame Zorg spitst zich specifiek toe op de zorg- en welzijnssector en concentreert zich op de thema’s klimaat en infrastructuur, gezonde en natuurlijke omgeving, (afval)water en medicijnen en afval en circulariteit.”

“Onze sectoren dragen zelf een grote verantwoordelijkheid. Samengeteld zorgt de zorgsector wereldwijd voor een enorme CO2 uitstoot, ongeveer even veel als het vijfde grootste land van uitstoters. En België is hier zeker niet de beste leerling van de klas”, vult Hannah aan. “Bovendien hebben verschillende studies aangetoond dat een groene omgeving een positief effect op onze lichamelijke en geestelijke gezondheid heeft.”

Inspiratie uit Nederland

Een Vlaamse Green Deal Duurzame Zorg is niet zomaar uit het niets ontstaan. Onze noorderburen gingen ons voor. Al in 2015 sloot Nederland de eerste Green Deal Duurzame Zorg. Ondertussen werken ze volop aan de derde editie. “Geïnspireerd door Nederland, stelden het Vlaams Kenniscentrum Water (VLAKWA) en VMx, de beroepsvereniging voor milieuprofessionals, de vraag naar een Vlaamse Green Deal. Het Departement Omgeving heeft toen het voortouw genomen en een aantal thema’s afgebakend. De Green Deal is een instrument dat al voor andere thema’s en sectoren is ingezet, bijvoorbeeld voor de eiwitshift, circulair aankopen, gedeelde mobiliteit… Ondertussen zijn er al dertien Green Deals op de rails gezet, waarvan de Green Deal Duurzame Zorg er één is. Begin 2022 nam het Departement WVG deze faciliterende rol over en brachten we een brede diversiteit aan actoren uit de zorg- en welzijnssector, en relevante spelers uit andere betrokken sectoren, samen om in samenspraak te bepalen waar de prioriteiten liggen. Als overheid willen we deze Green Deal faciliteren, maar de echte trekkers van het project komen grotendeels uit de sectoren zelf”, vertelt Sofie.

“De Green Deal Duurzame Zorg is geen nieuw project, maar eerder een overkoepelend kader voor initiatieven die al langer bezig zijn, maar vaak naast elkaar lopen en niet breed gekend zijn”, verduidelijkt Sofie. “Wat we nu doen, is samenwerking doorheen heel de zorg- en welzijnssectoren faciliteren en zorgen dat kennis, know-how en inspirerende voorbeelden makkelijk gedeeld kunnen worden.”

“We willen die samenwerking meer structureel inbedden in heel de organisatie, ook het management”, vult Hannah aan. “Werken aan duurzaamheid behoort misschien niet tot de corebusiness van de zorgsector, maar staat hier ook niet los van. Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie toont aan dat klimaatverandering een enorm gezondheidsrisico vormt. Als je wil inzetten op preventieve gezondheidszorg, moet je ook de klimaatproblematiek aanpakken. De twee zijn onlosmakelijk verbonden en de Green Deal Duurzame Zorg kan hier ondersteuning bij bieden.”

Symposium Green Deal Duurzame Zorg

“De afgelopen maanden werd de inhoud en focus samen met de sectoren afgelijnd en werd daarnaast ook draagvlak gecreëerd. Dit laatste o.a. via het symposium ‘Op weg naar de Green Deal Duurzame Zorg’ georganiseerd door VERSO in samenwerking met het Departement. Deze participatieve voorbereiding resulteerde in een charter met bijhorende inspiratietekst, waarin de gekozen thema’s, doelstellingen en een menukaart aan acties beschreven zijn. Begin januari werd de Green Deal vervolgens gelanceerd, om de oproep breed te verspreiden binnen de sectoren en organisaties de kans te geven om in te tekenen en zo samen werk te maken van een duurzame versnelling binnen de zorg- en welzijnssector. Op 15 maart is de Green Deal Duurzame Zorg dan echt van start gegaan met het kick-off moment”, vertelt Sofie. “De Green Deal Duurzame Zorg is een inspanningsverbintenis. We verwachten niet dat alles meteen perfect is, maar wel dat we uit de startblokken schieten en er echt samen werk gemaakt wordt van duurzame initiatieven gemaakt wordt.”