Jimmy Swalens en Kevin De Gruyter

"De inspectieverslagen en -rapporten zijn een essentieel stukje van de puzzel"

“Met het openbaar maken van inspectieverslagen kiezen we resoluut voor transparantie”, begint Jimmy Swalens, teamverantwoordelijke ouderenzorg bij Zorginspectie. “Zorginspectie kent een lange voorgeschiedenis van actieve openbaarheid. Al in 2015 begonnen we met het openbaar maken van inspectieverslagen van ziekenhuizen. De jaren erna volgden andere sectoren. In 2019 hebben we besloten om een traject op te starten om de inspectieverslagen van woonzorgcentra actief openbaar te maken. De coronapandemie zorgde voor een vertraging maar dankzij de inspanningen van onze medewerkers en de sector stonden de inspectieverslagen vanaf maart 2022 online.”

“Ook voor de kinderopvang stond actieve openbaarheid al langer op de planning”, verklaart Kevin De Gruyter, medewerker bij Zorginspectie. “Door de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie rond veiligheid in de kinderopvang, raakte de discussie in een stroomversnelling en werd de datum vastgelegd op 19 december 2022.”

Technische infrastructuur

“Vlaanderen telt 825 woonzorgcentra. Met de openbaarmaking van de inspectieverslagen van woonzorgcentra zouden we voor de eerste keer grote aantallen verslagen online plaatsen. In onze zoektocht naar de geschikte technische infrastructuur om dit proces te automatiseren zijn we uiteindelijk uitgekomen bij de databank CoBRHA Viewer”, vertelt Jimmy Swalens. “We hebben onze werkwijze verfijnd waarbij we vier principes naar voren geschoven hebben: objectief, informatief, afgestemd en transparant.

Met ruim 7.000 kinderopvangverblijven in Vlaanderen was het project rond actieve openbaarheid bij kinderopvang nog grootschaliger. Bovendien koos Zorginspectie ervoor om hier de inspectierapporten openbaar te maken, en niet de volledige inspectieverslagen. “Deze keuze voor inspectierapporten vergde heel wat sleutelen aan het systeem”, voegt Kevin De Gruyter toe. “Een bijkomende moeilijkheid is dat Modular 1.0 – het ICT-platform van Zorginspectie– verouderd is en Modular 2.0 nog in ontwikkeling is. We werkten dus in twee verschillende systemen. Een systeem dat op zijn einde loopt en waar niet zo veel aanpassingen meer mogelijk zijn en een systeem waar veel mogelijkheden zijn, maar dat technologisch nog niet helemaal op punt staat.”

Inspectierapporten en inspectieverslagen

Er waren verschillende redenen voor de keuze voor inspectierapporten. “Inspectierapporten bevatten dezelfde basisinformatie als het inspectieverslag, maar enkel de essentie wordt behouden. Kinderopvang in Vlaanderen is vaak erg kleinschalig georganiseerd, waardoor veel beschrijvingen te herleiden zijn tot één persoon. Zulke privacygevoelige gegevens kunnen we juridisch gezien niet zomaar publiceren”, legt Kevin uit. “Bovendien zijn inspectieverslagen niet eenvoudig om te lezen voor een buitenstaander. Het zijn bestuurlijke documenten, geschreven voor zorgorganisaties en de overheid, niet voor burgers. Om de gebruiker echt centraal te plaatsen, hebben we gekozen voor een meer leesbaar en toegankelijk inspectierapport.”

“Bij de lancering van zowel de inspectieverslagen van de woonzorgcentra als de inspectierapporten van de kinderopvang, merkten we dat zowel de media als burgers dit heel snel oppikten. Er is dus duidelijk veel interesse in. We proberen onze bevindingen zo goed mogelijk te duiden, maar uiteindelijk vormen inspectieverslagen en -rapporten slechts één stukje van de puzzel. We willen deze verslagen en rapporten vooral aanreiken als een instrument op basis waarvan de burger in gesprek kan gaan met de voorziening”, licht Jimmy Swalens toe.

Het verdere traject

Op 19 december zijn de eerste inspectierapporten van de kinderopvang online verschenen, maar daarmee is het project zeker niet afgerond. “Na 6 maanden volgt een eerste evaluatie met de sector en kunnen we zien hoe we dit eventueel kunnen bijsturen op basis van de vragen en de noden die er zijn en eventueel ook op basis van de technische mogelijkheden die Modular 2 op dat moment biedt. Bovendien is het de bedoeling dat op termijn de hele handhavingsketen online openbaar wordt gemaakt”, vertelt Kevin De Gruyter. Zo werkt het agentschap Opgroeien momenteel aan het openbaar maken van de handhavingsmaatregelen. Die zullen in de loop van 2023 online terug te vinden zijn.

 “De burger is niet enkel geïnteresseerd in de inspectieverslagen en -rapporten, maar ook wat er hierna mee gebeurt”, vult Jimmy Swalens aan. “Onze doelstelling van toezichthouding is om de kwaliteit van zorg te verbeteren door voorzieningen een spiegel voor te houden, zodat ze zien op welke vlakken ze goed bezig zijn en waar er verbetering nodig is. Het inspectieverslag geeft de voorziening de mogelijkheid om verbetertrajecten op te starten en hierover te communiceren met zijn gebruikers, terwijl de functionele entiteit dit gebruikt om verbetertrajecten op te volgen en waar nodig handhavend op te treden. Het vervolg van het inspectieverslag en -rapport wordt vooral duidelijk in het handhavingstraject, wat het afgelopen jaar nog buiten de scope van het project viel. In de toekomst kunnen we hier hopelijk samen met de functionele entiteiten verder aan werken.”