Ann Beusen en Sara Benoy

"Het agentschap en het departement werkten samen aan een kwaliteitshandboek ventilatie: 'we vullen elkaar mooi aan' ” 

Een goede ventilatie is belangrijk voor je gezondheid. “Door goed te ventileren, zorg je ervoor dat schadelijke stoffen uit de binnenlucht worden afgevoerd. Als je de lucht niet voldoende ververst, stapelen vocht en schadelijke stoffen zich op binnenshuis. Die stoffen kunnen tot gezondheidsproblemen leiden. Dit is extra belangrijk in een setting waar kwetsbare personen verblijven, zoals bijvoorbeeld ziekenhuizen, kinderopvanginitiatieven en woonzorgcentra”, legt Sara uit.

Corona als versneller

Ondanks het belang van ventilatie, stond dit thema relatief laag op de agenda van zorgvoorzieningen. “Het opmaken van een kwaliteitshandboek stond al langer op onze planning, maar de uitbraak van de pandemie heeft de timing versneld. Toen het wetenschappelijk inzicht groeide dat een slechte ventilatie één van de risicofactoren voor de overdracht van covid was, stroomden de vragen bij ons binnen. Aangezien de impact van covid het grootst was in de woonzorgcentra, zijn we hiermee eerst aan de slag gegaan.”

“Het kwaliteitshandboek bevat tips, achtergrondinformatie en praktische richtlijnen”, vult Ann aan. “Er is ook aandacht voor de impact op de energiekost en het comfort van de bewoners. Tijdens de winter kan je bijvoorbeeld in woonzorgcentra niet gewoon alle ramen gaan openen. We merkten sterk dat de eigen kennis over ventilatiesystemen bij voorzieningen vaak tekortschoot. Door de toevoeging van een technisch luik, probeerden we aan deze vraag te voldoen.”

Ventilatiescans

Het kwaliteitshandboek maakt deel uit van een kwaliteitskader over ventilatie in woonzorgcentra dat Zorg en Gezondheid en VIPA samen uitwerken met het VEB (Vlaams energiebedrijf). “Bij dit kwaliteitskader hoort ook een risicoanalyse per voorziening”, licht Ann toe. “Dit gebeurt op basis van CO2-metingen, waardoor voorzieningen zelf hun ventilatie in kader kunnen brengen. In februari hebben al 218 woonzorgcentra in Vlaanderen deze metingen uitgevoerd. Zo kregen ze een eerste indicatie of er voldoende ventilatie en verluchting is in hun ruimtes. De resultaten waren goed: 98% van de metingen lag onder de maximumwaarde van 1.200ppm.”

Wie nog meer op ventilatie wil inzetten, kan ook gebruik maken van een ventilatiescan. “Voorzieningen kunnen hier gratis een beroep doen op experts om hun ventilatiesysteem te laten doorlichten. Dit resulteert in aanbevelingen op maat van de woonzorgcentra om de kwaliteit van hun ventilatie te verbeteren en de energiekost maximaal te beperken”, vertelt Ann. “Tot nu toen zijn de ventilatiescans een succes gebleken. Van de 218 woonzorgcentra aan wie we een ventilatiescan hebben aangeboden, hebben er 217 het aanbod aanvaard. De ene weigering kwam van een woonzorgcentrum dat zou verhuizen naar een nieuwbouw.”

“Het kwaliteitshandboek is nu afgerond. De volgende stap is dat we starten met het opmaken van een leidraad die voorzieningen helpt om een ventilatieplan op maat te maken”, vertelt Sara. “Dit plan bevat de doelstellingen en een concreet plan van aanpak om de ventilatiekwaliteit te verbeteren. Je vindt er zaken terug zoals het opvolgen van de CO2-concentraties, maatregelen specifiek voor een pandemie en maatregelen in normale toestand, eventuele investeringen op lange termijn… Het sluitstuk van het kwaliteitskader is het ventilatierapport. Die evaluatie geeft voorzieningen de mogelijkheid om bij te sturen en zo continu aan een kwaliteitsverbetering te werken.”

Volgens Sara vormen het agentschap en het departement een goede tandem. “Dit is een mooi voorbeeld van een project waarbij we onze know-how goed hebben gecombineerd. Het agentschap werkt al jaren rond binnenluchtkwaliteit en heeft hier heel wat expertise rond opgebouwd. VIPA bezit dan weer veel kennis over het technische luik van ventilatiesystemen en de infrastructuur. We vullen elkaar dus mooi aan”, besluit Sara.