Stef Van Eekert en Karine Moykens

"Het afgelopen jaar zijn Zorginspectie en Opgroeien enorm naar elkaar toe gegroeid”

Op 17 februari 2022 werd Vlaanderen opgeschrikt door het overlijden van een baby, die levensgevaarlijk gewond geraakte in een kinderdagverblijf. “Het overlijden van een kind – zeker als het gaat om een onnatuurlijke dood – grijpt je altijd aan. Aangezien het gebeurde in een kinderopvang vraag je je vanuit een professionele reflex automatisch af wat daar gebeurd is en of we iets over het hoofd hebben gezien”, vertelt Karine Moykens.

Ondersteuning medewerkers

“Ook voor onze medewerkers was dit erg ingrijpend. Hoewel wij de eindverantwoordelijkheid dragen, zijn het de zorginspecteurs zelf die ter plaatse gaan. In het kinderdagverblijf in kwestie zijn er meerdere inspecteurs langs geweest. Voor hen is de impact nog veel groter. Ook hun collega-inspecteurs beseften dat dit evengoed had kunnen gebeuren in een voorziening die zij bezochten. Hetzelfde geldt voor de klantenbeheerders bij Opgroeien. Voor hen zijn dit levende dossiers”, vertelt Karine Moykens.

Ook in het dagelijks leven kregen de inspecteurs te maken met vragen van vrienden en familie. “Het is belangrijk dat dit niet leidt tot een verkramptheid in het professioneel handelen of het verlies van vertrouwen in hun eigen kunnen”, vult Stef Van Eekert aan. “Onze inspecteurs werkten immers onder heel moeilijke omstandigheden, met veel negatieve media-aandacht en politieke aandacht. Om hen te ondersteunen, hebben we sterk ingezet op communicatie, zijn we veel samengekomen en hebben we elke stap van de weg uitvoerig toegelicht. En het moet gezegd worden, ondanks de moeilijke werkomstandigheden is het team op een zeer flexibele en gedreven wijze de moeilijke inspectieopdrachten blijven opnemen.”

Audit

In nasleep van het tragisch incident lichtte Audit Vlaanderen het proces door van inspectie en handhaving bij Opgroeien en Zorginspectie in de kinderopvang voor baby’s en peuters. “Deze audit stond al langer op de agenda”, legt Karine Moykens uit. “In samenspraak met Audit Vlaanderen hadden we al eerder beslist dat er in 2022 een doorlichting zou komen van een inspectieproces en omdat het aantal inspecties in de kinderopvang het grootst is binnen Zorginspectie, kozen we voor het globale proces van de kinderopvang, voor zowel de financiële als de inhoudelijke inspecties. Naar aanleiding van de tragische gebeurtenissen werd hierbij ook de handhaving bij Opgroeien mee onder de loep genomen.”

“Een belangrijke conclusie van de audit was dat onze processen an sich in orde zijn”, vertelt Karine Moykens. “Daarnaast legde de audit ook een aantal pijnpunten bloot. Zo is er de kwestie van menskracht. Om onze taak naar behoren uit te voeren, hebben we simpelweg meer zorginspecteurs nodig. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in de goedkeuring voor de aanwerving van 67 extra zorginspecteurs, waarvan 40 voor kinderopvang. Uit de audit bleek ook dat de informatiedoorstroming tussen Zorginspectie en Opgroeien beter moet. Ook op vlak van digitalisering is er nog werk aan de winkel om de informatie-uitwisseling op vlak van dossieropvolging vlotter te doen verlopen. Belangrijk is dat deze audit ons een basis heeft verschaft voor het actieplan dat we nu samen met Opgroeien uitvoeren.”

Parlementaire onderzoekscommissie

In maart kondigde het Vlaams Parlement aan een onderzoekscommissie op te starten naar veiligheid in de kinderopvang. “Van zodra we het nieuws kregen dat er een parlementaire onderzoekscommissie zou komen, hebben we ons hierop georganiseerd. Met een aantal medewerkers vormden we een taskforce onder leiding van Karine. Deze taskforce heeft bergen voorbereidend werk verricht in aanloop naar de commissie. Dit is dan geculmineerd in een presentatie van Karine voor het parlement”, vertelt Stef Van Eekert. “Dit was een belangrijk moment voor onze medewerkers en voor het team kinderopvang in het bijzonder. Zonder iets te verbloemen of te verhullen, heeft Karine haarfijn uitgelegd hoe we onze inspecties in de kinderopvang kwaliteitsvol georganiseerd en uitgevoerd hebben, maar ook waar de moeilijkheden liggen en waarom we meer personeel nodig hebben. We hebben steeds aangegeven dat we vertrouwen hebben in onze medewerkers en als de leidend ambtenaar dat dan ook aangeeft voor het parlement, straalt dit vertrouwen af op iedereen.”

Het eindrapport van de parlementaire onderzoekscommissie formuleerde 75 aanbevelingen voor Opgroeien en Zorginspectie om de veiligheid in de kinderopvang te verbeteren en zo het vertrouwen te herstellen. “De aanbevelingen lagen grotendeels in lijn met de bevindingen van Audit Vlaanderen. We hebben ook een aantal zaken zelf aangereikt, waarvan we vonden dat ze moesten gebeuren, zoals actieve openbaarheid van de inspectierapporten uit de kinderopvang, de evaluatie van de weging van onze adviezen en de evaluatie van MeMOQ. Deze zaken waren we los van de aanbevelingen van plan aan te pakken. Voor ons was dit een bevestiging van het feit dat we de juiste keuzes gemaakt hebben”, stelt Karine Moykens.

Never waste a good crisis

“De aanbevelingen sluiten ook nauw aan bij Zorginspectie 3.0, onze visie over hoe we de toekomst van Zorginspectie zien en de vijf opdrachten die we hier zullen opnemen”, vult Stef Van Eekert aan. “De audit en de onderzoekscommissie zijn achter de rug, maar daarmee is het werk niet gedaan. In zekere zin beginnen we nu pas echt. Samen met Opgroeien hebben we deze aanbevelingen en de bevindingen van de audit in een actieplan kinderopvang gegoten. In nauwe samenwerking en overleg met Opgroeien voeren we dit plan uit om de veiligheid en de toekomst van de kinderopvang te versterken. We kunnen onze werking enkel verbeteren als dit in tandem met Opgroeien gebeurt.”

Karine Moykens beaamt dit. “Een keten van toezicht en handhaving vergt een zeer goede samenwerking tussen de verschillende afdelingen en tussen de verschillende entiteiten. Het afgelopen jaar zijn Zorginspectie en Opgroeien naar elkaar toe gegroeid en trekken we dit verhaal samen. Ik had natuurlijk liever gehad dat deze crisis zich niet had voorgedaan, maar gelukkig hebben we de opportuniteit om onze werking te verbeteren zeker niet verspild”, besluit Karine Moykens.