Op 18 januari 2018 organiseerde het Family Justice Center (FJC) van Mechelen een infolunch om haar werking en de eerste resultaten voor te stellen. Deze infolunch was een moment om terug te blikken op acht maanden FJC, maar vooral om samen met al haar partners vooruit te kijken. 

Intrafamiliaal geweld (IFG) is een omvangrijk maatschappelijk probleem: de oorzaken ervan zijn complex en vaak verwerven met problemen op verschillende levensdomeinen. Daarom vereist de strijd tegen IFG een specifieke aanpak.

Om die reden biedt het FJC sinds mei 2017 onder de noemer ‘Veilig Thuis’ vanop één locatie te Mechelen ondersteuning aan professionals en gezinnen die met IFG geconfronteerd worden. Het FJC is een multidisciplinair expertisecentrum dat verschillende partners samenbrengt: zowel hulp -en dienstverleningsorganisaties, als de politie, het parket en het stadsbestuur zijn betrokken bij de dagelijkse werking.

Het doel is om tijdig in te spelen op signalen of verontrusting van IFG. Daarnaast poogt het uiteraard ook het geweld in gezinnen te stoppen en nadien de draagkracht van alle gezinsleden te versterken zodat kan worden voorkomen dat de feiten zich zouden herhalen. Het FJC richt zich op alle vormen van IFG: partnergeweld, oudermishandeling, siblinggeweld, verwaarlozing, …

Het FJC is opgestart onder het impuls en de financiering van de provincie Antwerpen in samenwerking met de stad Mechelen. Vanaf januari 2018 is de provincie niet meer bevoegd voor persoonsgebonden materies en werden de provinciale coördinatoren geweld overgeheveld naar de afdeling Justitiehuizen van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin van de Vlaamse Overheid.

Ingebed in het Sociaal Huis

Uniek aan Mechelen is de inbedding in het Sociaal Huis en de Dienst Sociale Preventie. Hierdoor kan het partnerschap makkelijk worden uitgebreid afhankelijk van de specifieke behoeften van ieder dossier en kan er vlot een samenwerking worden opgezet met andere diensten en organisaties.

Schepen Koen Anciaux, voorzitter van het Sociaal Huis, ziet alleen maar voordelen: “Het Sociaal Huis heeft de laatste jaren partnerschappen uitgebreid zowel binnen- als buitenshuis. We hebben heel wat expertise in huis als het gaat om familiale problemen. Met FJC trekken we nog meer experts naar ons toe zoals medewerkers van justitie, politie, algemeen welzijnswerk, geestelijke gezondheidszorg, jeugdhulp, etc.  Onze maatschappelijke werkers zullen als detectiepoorten fungeren en kunnen direct doorverwijzen naar het Family Justice Center. Dit neemt ook nog eens werkdruk af, waardoor men de cliënt nog efficiënter kan helpen.”

Terugblik

Vanaf de opstart in mei 2017 werden in totaal 69 dossiers aangemeld: in 9 dossiers was er sprake van een minimale tussenkomst of een doorverwijzing, in 40 gevallen volgde het FJC-team de dossiers zelf op en 20 dossiers stroomden door naar de Korte Keten.

De Korte Keten poogt reeds sinds 2012 de meest ernstige gevallen van IFG op te vangen via een multidisciplinaire samenwerking met verschillende ketenpartners. Het gaat om multiprobleem- en hoogrisicosituaties. De Korte Keten bestond al sinds 2012, maar sinds het bestaan van het FJC zien we meer dan een verdubbeling van het aantal aanmeldingen.

Het merendeel van de IFG-dossiers wordt bij het FJC aangemeld door de politie. Opvallend is dat nu ook andere partners hun weg vinden naar het FJC, zoals onder andere het Sociaal Huis Mechelen, de stad Mechelen, straathoekwerk, Kind en Gezin, Wel en Wee, Knooppunt Emergo, huisdokters, Steunpunt Asiel en Migratie, OCMW,  … Dit toont aan dat voor deze partners de drempel verlaagd is om IFG-gevallen aan te melden. 

Wat betreft geweldtype, komt (ex)-partnergeweld het meest voor (meer dan de helft van de gevallen). De kinderen zijn dan vaak getuige van het geweld. Ouderenmishandeling is het tweede meest voorkomende geweldstype. Meestal gaat het om geweld van de zoon of dochter ten aanzien van de moeder. Tot slot waren er ook enkele gevallen van kindermishandeling en geweld tussen broers of zussen.

Wat betreft geweldsvorm, zijn fysiek en psychisch geweld de twee meest voorkomende vormen. Financieel, seksueel geweld, verwaarlozing en eergerelateerd geweld werden ook gerapporteerd, maar dit in mindere mate.

In bepaalde dossiers is er sprake van een combinatie van verschillende geweldtypes en geweldvormen.

Samen vooruitkijken

De focus van deze infolunch ligt op de toekomst van het FJC. Wat zijn de dromen van de partners voor de verdere ontwikkeling van het FJC? Wat kan er beter? Welke uitdagingen zal het FJC nog moeten aangaan om haar werking te optimaliseren naar de toekomst toe?

Het FJC baseert zich op een samenwerking met allerhande partners waarbij het bundelen van krachten centraal staat. Daarom is het belangrijk om SAMEN vooruit te kijken.

Sinds 1 januari 2018 wordt het FJC  door de Vlaamse overheid gecoördineerd. Jo Vandeurzen, Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “’Eén gezin, één plan’ is één van de bouwstenen van het Vlaams welzijnsbeleid om de veiligheid en het herstel van zowel slachtoffer als dader te verzekeren. We zetten in op meer samenwerking in de hulpverlening waarbij de cliënt op de eerste plaats komt.”

Stefaan Deleus, schepen van Preventie is alvast fier op de resultaten die het FJC na acht maanden geboekt heeft en hoopt de goede samenwerking te kunnen verderzetten in 2018: “Samen met de provincie heeft de stad Mechelen steeds goed kunnen samenwerken waardoor ze ook veel hebben bereikt. De oprichting van het FJC en haar succesvolle werking zijn hiervan het resultaat.  Ik hoop dat we met de Vlaamse overheid vanuit dezelfde insteek kunnen verder werken en de strijd tegen IFG kunnen voortzetten met evenveel ijver”.