Op 18 mei zetten heel wat residentiële voorzieningen hun deuren terug op een kier. Wekelijks kunnen ze, naargelang hun eigen specifieke situatie, de deuren nog wat verder openzetten. Zowel op organisatorisch als op emotioneel vlak vraagt dit grote inspanningen van voorzieningen, medewerkers, bewoners en familie.

Zeker in de woonzorgcentra is de afweging tussen veiligheid en warmmenselijkheid erg actueel. Afstand houden blijft belangrijk, om te vermijden dat het virus (terug) op kousenvoeten de voorziening binnensluipt. Maar de nood aan warmmenselijke nabijheid is groot.

In de hele evolutie van lockdown naar versoepeling, is de creativiteit en veerkracht van woonzorgcentra een constante geweest. Op (soms zeer) korte termijn pasten zij hun werking aan. Het welzijn van medewerkers, bewoners en familie bleef steeds voorop staan. In de verdere versoepeling van de bezoekregeling staan er enkel nog algemene principes voorop. Op deze webpagina vind je voorbeelden terug van hoe woonzorgcentra daar in de praktijk mee omgaan. Hiermee willen we enerzijds erkenning geven aan de inzet op het terrein en anderzijds inspiratie bieden om zelf aan de slag te gaan. Je leest er het denkproces van voorzieningen, de afwegingen die zij maakten en de creativiteit die zij aan de dag legden. Dit is uiteraard een niet-limitatieve lijst. Deel je graag hoe jij bezoek organiseert? Stuur dan gerust een foto, video of getuigenis door naar welzijnensamenleving@vlaanderen.be

Contactloos contact blijft belangrijk

Nabijheid bieden in een periode waar je afstand moet houden, is geen evidentie. Maar het is niet omdat de woonzorgcentra in lockdown gingen, dat de verbondenheid met de buurt, familie, medewerkers en (mede)bewoners verdwenen is. Integendeel. Tijdens de coronacrisis werd de connectie tussen medewerkers, (mede)bewoners en hun geliefden heruitgevonden en versterkt.

Van Skype-gesprekken, babbel- en bezoekboxen tot raamcontacten. De vele creatieve tussenoplossingen die bewoners en familie vanop afstand in contact brachten met elkaar, blijven ook nu nog hun meerwaarde houden. Evalueer de initiatieven, bouw ze verder uit kijk hoe ze jouw dagelijkse werking kunnen ondersteunen. Blijf ook nauwgezet in overleg gaan met bewoners en familie over hun noden enerzijds en de mogelijkheden van jouw voorziening anderzijds.

Aftrap bezoekregeling in de openbare woonzorgcentra

De VVSG maakte naar aanleiding van de (her)opstart van de bezoekregeling een filmpje waarin te zien is hoe de publieke woonzorgcentra met de versoepelingen omgingen. Het is een onderdeel van de actie ‘IedereenZiA’ waarmee de VVSG de mooie initiatieven die de publieke woonzorgcentra nemen bekroont en in de kijker zet.

Een mijmering over bezoek

“Van sommige woonzorgcentra en bewoners horen we dat het gebrek aan bezoek soms rustgevend werkt. Niet alle bewoners zijn altijd gediend met bezoek, dat ook vaak onverwacht langskomt. Want als bewoner heb je niet altijd veel te zeggen over wie wanneer komt. Ineens staan ze daar. Ik zou daar thuis ook niet altijd mee gediend zijn. 
Het is iets om over na te denken: hoe gaan we met bezoek om? Hoe maken we dat bespreekbaar met bewoners en met familie? Hoe kunnen we daar gedifferentieerd in werken, want elke bewoner is anders en elke bezoeker is anders... Hier moeten we samen co-creatief rond aan de slag gaan...”.

Het woonleefteam als drijvende kracht

  • De coördinator wonen en leven (WZC Sint-Eligius, Lochristi) (VZW)

“Als coördinator wonen en leven zorg ik voor de volledige planning van de bezoeken en raamcontacten. Bezoekers krijgen een algemene mail vanuit directie, maar daarna verlopen alle contacten met de familie via mij.

De bezoeken en raamcontacten lopen onder begeleiding van iemand van het woonleefteam en de bewoners worden voor en na het contact met familie opgevangen door iemand uit dit team.

We hebben het gevoel dat het bezoek zelf slechts een fragment is van alle emoties die hiermee gepaard gaan en dat verdere gesprekken voor en na het bezoek broodnodig zijn!”.

  • De begeleider wonen en leven (WZC Onze-Lieve-Vrouw, Roosdaal) (VZW).

“Wij hebben voor de bezoeken van familie vier zones gecreëerd, telkens met een plexi-tussenwand zodat familie, na een afspraakje, veilig kan langskomen bij de bewoners.

Onze begeleiders wonen en leven zorgen er samen met het zorgteam voor dat de bezoeken vlot verlopen. Als het mooi is, zitten de bewoners op de afgebakende terrasjes van de afdelingen. Ook daar kunnen familieleden, vanop veilige afstand, met hun familielid praten. Op zo’n dagen is het heel gezellig in het woonzorgcentrum: van vers gebakken wafels eten op het terras tot vrolijke babbels met familieleden. Hopelijk blijven de weergoden ons nog goed gezind !

We blijven er ook voor zorgen dat bewoners kunnen blijven skypen. Familieleden maken daar graag gebruik van!”.

Bezoek bij bewoners met dementie (Armonea Larenshoof, Laarne)

“In een brief naar familieleden gaven we mee hoe bewoners met dementie mogelijk kunnen reageren op bezoek na zo’n lange tijd. We gaven ook enkele tips mee. 

Aan de bewoners zelf gaf ik een sessie rond bezoek. We focusten vooral op het hoopvolle en sloten af met een aperitief. Waar nodig herhaalden we de informatie en zorgen we voor een één op één gesprek. 

Voordat het bezoek komt, bereid ik de bewoner kort voor. Ik neem hiervoor de tijd die nodig is en begeleid de bewoner mee naar de babbelbox. Tijdens het bezoek ondersteun ik het gesprek of ik hou me op de achtergrond, al naargelang van wat nodig is. Nadien vang ik de bewoners op als ze daar nood aan hebben. De raambezoeken en videogesprekken blijven bij ons gewoon doorlopen”.

De babbelbus en tuintenten van Zorg Kortrijk

Om bewoners en familie op een veilige en ludieke manier met elkaar in contact te brengen, experimenteert WZC Ter Melle van Zorg Kortrijk met een heuse Babbelbus. Naar voorbeeld van Brasschaat richten ze een bus in tot gezellige ontmoetingsplek. De bus is makkelijk toegankelijk voor de bewoners en wordt na elk bezoek en op het einde van de dag volledig ontsmet.

In dit filmpje zie je hoe dat in zijn werk gaat.

In de tuin van WZC Biezenheem staan tenten opgesteld om bezoek te ontvangen. Dat heeft als voordeel dat bezoekers het woonzorgcentrum (nog) niet moeten binnenkomen. Intussen is er in de polyvalente ruimte ook een gezellige praathoek ingericht waar bewoners en familie elkaar kunnen ontmoeten.

Coronadagboek Woonzorgcentrum Parel der Kempen (Westerlo)

Vrijdag 5 juni

“Soms zijn de dingen van vroeger beter; de goede oude tijd. Toen we zelf jong en fris waren. En geen turnoefeningen vandoen hadden. Al die ouderwetse zaken van weleer. Maar soms zijn we ook eens blij dat we ze mogen loslaten.

Vandaag is zo'n dag. We zijn zo blij! We sluiten het oude rusthuis opnieuw. De speciale corona-afdeling is sinds vanmiddag leeg. Alle bewoners zijn terug in ons eigen huis, onze nieuwbouw. Terug samen. Coronavrij.

Het was een erg hectische periode. We hebben moeten spartelen om tot hier te geraken. Gelukkig zijn we nog van zo'n sterke generatie. We weten hoe we onze kop boven water moeten houden. We kunnen een kikker van de kant afduwen.

Nu pas kunnen we eindelijk ook verder denken. Aan hoe we kunnen meesurfen op de golf aan versoepelingen hierbuiten. Maar nu willen we eerst graag even op adem komen. Daarna weten we zeker meer. En kunnen we vertellen over de toekomst. We zijn zelf ook zo nieuwsgierig. Tot volgende week!”.

De babbelboxen van WZC Klateringen (Ninove)

In WZC Klateringen in Ninove verloopt het bezoek via babbelboxen. Omdat ze zo’n grote cafetaria hebben met veel lichtinval, hebben ze daar wel acht babbelboxen kunnen inrichten. Hoewel er nog plexiglas tussen zit, is het zowel voor bewoners als voor familie een emotioneel weerzien. Elkaar aanraken kan nog niet, en dat is niet altijd even evident. Maar de familie toont begrip en samen met de medewerkers maken ze er het beste van.

“Ik vind dat heel chapeau wat ze hier allemaal doen, ik vind dat echt tof”. (Familielid bewoner)

Het filmpje kan je hier bekijken.

Maximaal en zo veilig mogelijk invullen van het bezoekrecht (Woonzorgnet Dijleland) 

Woonzorgnet Dijleland vult het bezoekrecht voor de bewoners van de woonzorgcentra maximaal en zo veilig mogelijk in. Het Woonzorgnet lichtte hun invulling van het bezoekrecht toe aan Minister Beke, toen hij bij hen op bezoek was. De presentatie vind je hier terug. 

Nieuwsbrief over de bezoekregeling in WZC De Zilverberg (Roeselare) 

Het WZC De Zilverberg in Roeselare zet in op een duidelijke en heldere communicatie van hun bezoekregeling via hun nieuwsbrief. Met de nieuwsbrief brengen ze zowel bewoners, familie, mantelzorgers als vrijwilligers op de hoogte van de nieuwe versoepelingen voor het bezoek. Alle nieuwsbrieven kan je ook nalezen op hun website. 

Bezoek toelaten op de kamer? (gebaseerd op input van voorzieningen)

Bezoek op de kamer organiseren, is sinds de versoepeling van 10 juni mogelijk. Maar het is geen evidente evenwichtsoefening: enerzijds wil je tegemoet komen aan de vraag familie en/of bewoners, maar anderzijds wil je ten allen tijde voorkomen dat het coronavirus haar weg naar jouw voorziening vindt. Uit de praktijk destilleerden we een aantal aandachtspunten; zowel geformuleerd door voorzieningen die bezoek op de kamer nog moeten opstarten, als door voorzieningen waar het al mogelijk is. Grijp ook terug naar het Ethisch Kompas en de inspiratienota ‘heropstart dagstructuur en – activiteiten’, waar je eveneens handvatten vindt om een goede afweging te maken tussen veiligheid en menselijkheid:

  • Verduidelijk de geldende voorzorgs- en veiligheidsmaatregelen en wijs familie op hun verantwoordelijkheid om dit na te leven (i.e. mondmasker dragen, handhygiëne, enzovoort). Spreek heb ook aan als ze dit niet respecteren.
  • Organiseer vaste bezoekmomenten op vaste dagen.
  • Leg het aantal bezoekers per bewoner of per afdeling vast (het aantal varieert al naargelang de voorziening).
  • Controleer en monitor nauwgezet wie er de voorziening binnenkomt (i.e. temperatuur meten, verklaring op eer,…). Persoonsgegevens worden uiteraard steeds conform de GDRP verzameld en bewaard.
  • Organiseer bezoek in een afbakende zone in de kamer bv. in de relaxzetel, een klapstoel,... Het helpt als zowel de familie als de bewoner een vaste plaats hebben waar de afstand van 1.5 meter gerespecteerd wordt.
  • Zorg voor een maximale scheiding van bezoekers- en bewonersstromen.
  • Bezoek op de kamer is een gedeelde verantwoordelijkheid van de voorziening, de bewoner en de bezoeker.
    • Communiceer op voorhand duidelijk over wat wel/niet mogelijk is. Luister naar verwachtingen, maar duid dat je die niet altijd waar kan maken.
    • Vraag familie bv. om zelf de afgebakende bezoekruimte te ontsmetten bij het verlaten van de kamer.
  • Werk een vast stramien uit, maar laat voldoende ruimte voor maatwerk.
    • Heb ook voor de specifieke situatie van bewoners en familie en bekijk samen wat mogelijk/wenselijk is.
  • Bij een besmetting op een afdeling, kan je de mogelijkheden tot bezoek opnieuw inperken (i.e. terug naar raamcontacten en/of Skypegesprekken).

Bezoek in WZC De Molenstee

 In WZC de Molenstee kwam bezoek eerst buiten langs. Maar omdat het voor bewoners en familie lastig was om elkaar goed te verstaan, gaat het bezoek nu binnen door in een gezellige ruimte zonder plexiglas. Afstand houden blijft natuurlijk belangrijk, maar voor bewoners en familie blijft die nabijheid toch ook erg belangrijk. Bezoek mag drie keer per week langskomen en de familie en de bewoner beslissen onderling wie er wanneer langskomt.

Een warm welkom in WZC Sint-Jozef (Pelt) (VZW)

Sinds 19 mei 2020 zijn bezoekers weer van harte welkom in WZC Sint-Jozef! Ze kunnen een afspraak inboeken via de website van het woonzorgcentrum en kunnen nadien genieten van een hartverwarmend bezoek in deze toch wel bevreemdende tijden.

Een pure getuigenis over liefde en gemis (WZC Het Heiveld, Gent)

In kader van het project #gentseracounteurs liet Mona Dewaele Andrée (90) en haar man Alfons (85) aan het woord. Andrée woont in het woonzorgcentrum en Alfons woont nog thuis. Voor Alfons was het woonzorgcentrum zijn tweede thuis: hij zag er zijn vrouw elke dag. Maar sinds de uitbraak van het coronavirus kan hij niet zomaar meer over de vloer komen, en dat weegt. Een pure getuigenis over verdriet en gemis, maar ook over liefde en hoop.

De volledige getuigenis kan je hier beluisteren.

Eindelijk opnieuw bezoek! (Zorgbedrijf Antwerpen)

In alle woonzorgcentra van Zorgbedrijf Antwerpen is bezoek opnieuw mogelijk. In het filmpje, dat opgenomen is in WZC Hof De Beuken, zie je hoe bezoekers én bewoners duidelijk van elkaars gezelschap genieten.  Dit filmpje dateert nog van voor de versoepelingen van 10 juni.

Het filmpje.

Het bezoekregistratie portaal van Mintus Brugge (PUBLIEK)

Om bezoek op een vlotte en veilige manier te organiseren, werkt Mintus Brugge met een eigen online portaal. Familie kan zich registeren en geeft dan aan wie ze wanneer willen bezoeken. Het woonzorgcentrum krijgt een melding van wie wanneer komt en de bezoeker krijgt een bevestiging in zijn/haar mailbox. Een makkelijke en efficiënte manier om bezoek te organiseren!

Filmpje werking bezoekersportaal.

Op zoek naar het nieuwe normaal in WZC Sint-Augustinus (Torhout)

Met nog een aantal bewoners op de cohorte afdeling doen ze er in WZC Sint-Augustinus alles aan om het de bewoners zo aangenaam mogelijk te maken. Zo kunnen bewoners met het mooie weer buiten zitten, weliswaar op veilige afstand, en genieten van de zonneschijn. De kok legde de bewoners en de aanwezige medewerkers extra in de watten met een heuse barbecue.

In overleg met de coördinerend arts zoekt het woonzorgcentrum een goede en veilige manier om over te gaan naar een 'nieuw normaal' want de elfde week in lockdown weegt zowel voor de bewoners, als het personeel zwaar door. De coronacrisis zorgde dan wel voor druk:  de kernwaarden 'kwaliteitsvol wonen, leven en werken', willen ze op de eerste plaats blijven zetten.

Het volledige bericht lees je hier.

In Samenspraak naar een maximaal en zo veilig mogelijke invulling van het bezoekrecht voor de bewoners van het WZC De Wingerd (Leuven) 

WZC De Wingerd in Leuven zette onmiddellijk na de eerste golf alles op alles om de eigen visie maximaal te realiseren ondanks Corona. In die visie is kwaliteit van relaties een fundamenteel onderdeel om tot levenskwaliteit te komen bij personen met dementie. Vandaar dat De Wingerd bezoek zo veel als mogelijk ook wil stimuleren.  In de Wingerd is het het uitgangspunt om het bezoek in coronatijd maximaal buiten te laten plaatsvinden (op of buiten het domein van de Wingerd) en in de cafetaria ‘Grand Café’.
Voor de bewoners waar een kwalitatief bezoek op deze manier niet mogelijk is, is er de uitzondering om bezoek op de kamer te ontvangen, wat ondertussen al voor een 50-tal bewoners van de 147 mogelijk is. 
De bezoekregeling in de Wingerd wordt gekenmerkt door:

  1. Vertrouwen
    Bezoekers worden gezien als medestanders en niet als potentiële infectieveroorzakers.  De Wingerd nam de tijd om hen via training aan te leren hoe je op een veilige manier de Wingerd kan betreden en op bezoek kan komen.  Daardoor merken ze dat bezoekers op een erg zorgzame wijze met deze situatie omgaan .
  2. Samenspraak
    Er zijn voor alle woningen bewonersadviesraden georganiseerd waarbij gezamenlijk een bezoekregeling is besproken per woning van 8 bewoners .
  3. Logistieke eenvoud
    Er wordt een online reservatiesysteem Keyplanner gebruikt dat helpt vermijden dat teveel personen tegelijk een bewoner komen ophalen. Het helpt ook om de registratie eenvoudig te regelen.
  4. Communicatie
    Vanaf de start van de crisis communiceerde De Wingerd dagelijks heel transparant met de families. Ondertussen is dat wekelijks, maar dus nog heel frequent.
  5. Techniek
    De technische dienst heeft aan alle toegangswegen wasbakken geïnstalleerd wat het voor iedereen erg makkelijk maakt om een correcte handhygiëne toe te passen. Daarnaast vind je overal in de Wingerd alcogels en hulpmiddellen terug.
  6. Zo normaal als mogelijk
    Activiteiten zoals concertjes, een maatjes- of tapas-avond zijn terug opgestart. Bewoners kunnen deze samen met hun familie beleven. Uiteraard worden bubbels gescheiden gehouden .

Hieronder een foto van de recente tapasavond in WZC De Wingerd.