Wat is GGZ-revalidatie?

Het Departement Zorg sluit met verschillende instellingen overeenkomsten af voor fysieke revalidatie of voor psychosociale revalidatie. Pychosociale revalidatie wordt ook revalidatie binnen de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) of GGZ-revalidatie genoemd.

De revalidatie in deze instellingen is altijd gericht op het verminderen van beperkingen (door stoornis(sen), de functionele toestand of door verslaving) en op het terugwinnen van de autonomie. De revalidatieduur is altijd beperkt in tijd.

De behandeling bestaat uit zeer gespecialiseerde medische, psychosociale en paramedische tussenkomsten door een team van verschillende therapeuten. Dit team werkt onder permanent toezicht van een revalidatiearts. Afhankelijk van wat de therapeutische doelstellingen zijn, gebeurt de behandeling individueel of in groepsverband. De meeste van deze voorzieningen bieden ambulante hulp aan (dit is buiten de muren van de instelling). Er zijn ook revalidatiecentra met residentiële afdelingen (dit betekent dat je er verblijft).

Specifiek traject voor de GGZ-revalidatievoorzieningen

De Vlaamse overheid werkte een specifiek traject uit met de GGZ-revalidatievoorzieningen die in het kader van de zesde staatshervorming naar Vlaanderen werden overgeheveld. Op basis van de resultaten van een bevraging bij alle GGZ-revalidatievoorzieningen werkte Zorginspectie een specifiek inspectiemodel uit. De lancering van deze inspecties was oorspronkelijk voorzien in het voorjaar 2020, maar moest, omwille van de coronacrisis, uitgesteld worden tot 2021. 

Het specifiek traject voor de GGZ-revalidatievoorzieningen ziet er als volgt uit:

• Zorginspectie start met een inspectieronde bij de GGZ-revalidatieorganisaties. Dit wordt beschouwd als een tussenfase tot de sector aansluit bij de inspecties van het nieuw toezichtmodel voor de geestelijke gezondheidszorg. Zorginspectie doet tijdens deze ronde inspecties in alle voorzieningen met een revalidatieovereenkomst, behalve in de moeder-kindeenheden en het GAUZZ-centrum: deze zijn deel van een psychiatrisch ziekenhuis en worden als onderdeel daarvan geïnspecteerd.
• In de eerste fase van de inspectieronde wordt gekozen voor inspecties van alle residentiële campussen.
• In een tweede fase worden de ambulante organisaties geïnspecteerd. Zorginspectie wil van de organisaties die ambulante zorg aanbieden minstens één campus inspecteren.
  Binnen de tweede fase zal Zorginspectie eerst de psychosociale revalidatie (voor kinderen en volwassenen) en de drughulpverlening inspecteren. Daarna zullen de Centra voor Ambulante Revalidatie (CAR) en de Referentiecentra Autisme (RCA) geïnspecteerd worden.
• Alle inspecties gebeuren aangekondigd. Voor elke inspectie voorzien we één inspectiedag ter plaatse.
• Van elke inspectie maken we een individueel verslag. Daarnaast voorzien we overzichtsrapporten die een stand van zaken geven voor subgroepen.
• We beschouwen het individueel inspectieverslag in de eerste plaats als een verbeterinstrument binnen de organisaties. Op basis van de individuele en overzichtsrapporten kunnen ook aandachtspunten voor een voorziening of (een deel van) de sector geformuleerd worden, met opvolging door de bevoegde entiteit van het Departement Zorg. Wanneer er tijdens een inspectie grote risico’s zouden worden vastgesteld op het vlak van patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg, zullen Zorginspectie en de bevoegde entiteit van het Departement Zorg samen beslissen welke verdere stappen nodig zijn qua individuele opvolging.

Wat wordt geïnspecteerd door Zorginspectie?

Op basis van de bevraging bij de organisaties voor GGZ-revalidatie en vanuit haar expertise heeft Zorginspectie volgende thema’s gekozen voor deze inspectieronde: kwaliteitsbeleid, multidisciplinaire werking, rechten, veiligheid.  

Binnen deze thema’s komen o.m. volgende onderwerpen aan bod: 
• Kwaliteitsbeleid 
Binnen het kwaliteitsdenken worden telkens dezelfde vragen gesteld. 
Wat zijn de interne afspraken? Worden deze afspraken in de praktijk toegepast?
Hoe heeft men zicht op de eigen werking? Welke verbeteracties werden opgezet? 
• Multidisciplinaire werking 
Hoe verloopt de multidisciplinaire teamwerking bij het vastleggen van doelstellingen en het opvolgen van acties? Hoe worden zorggebruikers en hun context daarbij betrokken? 
Hoe verloopt de communicatie met externen (verwijzer, huisarts, vervolgzorg)?
• Rechten 
Zijn er afspraken i.v.m. klachtbehandeling en dossierinzage? 
Hoe worden zorggebruikers daarover geïnformeerd? 
• Veiligheid 
Hoe worden gegevens van zorggebruikers bewaard (privacy)? 
Welke afspraken zijn er wanneer medicatie wordt voorgeschreven of toegediend? 
 

Hoe inspecteert Zorginspectie?

Alle inspecties gebeuren aangekondigd en nemen één dag in beslag. 

Voorbereiding

In aanloop naar het inspectiebezoek wordt aan elke organisatie gevraagd om een voorbereidende vragenlijst in te vullen en te bezorgen, samen met een aantal documenten. Deze voorbereidende vragenlijst biedt een eerste zicht op de verschillende aspecten die tijdens de inspectie aan bod komen. Daarnaast krijgt de organisatie zo de nodige tijd om alle informatie daarover te verzamelen. Via deze vragenlijst wil Zorginspectie ook voldoende aandacht geven aan de eigenheid en specificiteit van het aanbod en aan de werking van elke organisatie, zodat we onze inspectie daar kunnen op afstemmen.

Tijdens de inspectie

Tijdens de inspectie wordt dieper ingegaan op de aangeleverde informatie. We willen de vaststellingen in het inspectieverslag maximaal objectiveerbaar maken door ze zoveel mogelijk te baseren op aantoonbaarheid. Dit doen we niet enkel door vooraf en ter plaatse informatie op te vragen, maar ook door tijdens de inspecties te vragen naar het aantonen van afspraken en de link te leggen tussen afspraken en de dagelijkse praktijk voor de cliënt, onder meer aan de hand van dossiersteekproeven.

In het kader van de gesprekken met zorggebruikers voorziet Zorginspectie een infofolder.

Elke inspectie wordt afgerond met een korte terugkoppeling over de vaststellingen.

Zorgvuldigheid

Zorginspectie engageert zich tot het zorgvuldig omgaan met persoons- en gezondheidsgegevens.

Zorginspectie hanteert zorgvuldigheidsmaatregelen in de inspectiemethodiek.

• We zorgen maximaal voor standaardisatie in de inspectiemethodiek
• De inspectievaststellingen zijn concreet, helder en objectief, vooral door het gebruik van uniforme inspectievragen, door de nadruk op afstemming tussen de inspecteurs en door het expliciet aftoetsen van de vaststellingen bij de geïnspecteerden zelf
• In het verslag wordt maximaal naar uniformiteit gestreefd
• We vermelden geen namen, maar enkel functietitels in het verslag
• In het verslag kan men alle info vinden over het opzet en de context van de inspectie
• Zorginspectie tracht een zo duidelijk mogelijke taal te hanteren en enkel jargon te gebruiken waar het onvermijdelijk is

Welke inspecteurs voeren deze inspecties uit?

Volgende inspecteurs voeren deze inspecties uit:

• Anja Claeys
• Michaëla Daelemans
• Koenraad Fierens
• Kurt Lievens
• Erik Pouders
• Katelijn Stroo
• Pieter Thijs
• Ann Valkenborg
• Bram Van Hulle
• Sarah Van den Broeck
• Tania Vandommele
• Lindsay Vissenaekens

Wat leest u in het verslag?

In de inspectieverslagen wil Zorginspectie een beeld schetsen van hoe de organisatie zich tot de verschillende thema's verhoudt tegenover wat idealiter verwacht wordt. We gaan er van uit dat deze streefdoelen nog niet overal bereikt zijn voor de verschillende onderwerpen en thema’s. We beschouwen het individueel inspectieverslag in de eerste plaats als een verbeterinstrument binnen de organisaties: het is de bedoeling dat de voorziening concreet aan de slag gaat met alle verbeterpunten. De bevoegde entiteit van het Departement Zorg zal de stand van zaken rond deze verbeterpunten ook opvolgen. Bij voorkeur geeft de voorziening voorrang aan die verbeterpunten die een directe link hebben met kwaliteit van zorg en/of patiëntveiligheid. Deze prioritaire verbeterpunten krijgen in elk geval voorrang bij de opvolging door de bevoegde entiteit van het Departement Zorg. In dit document is de volledige lijst van deze prioritaire verbeterpunten te vinden.  

Zorginspectie moedigt de organisaties aan om met gebruikers openlijk te communiceren over de inspectievaststellingen.

Wat na de inspectie?

Na het inspectiebezoek ontvangt de organisatie het ontwerpverslag met de vaststellingen. Een inspectieverslag van Zorginspectie wordt pas definitief nadat de geïnspecteerde organisatie de kans gekregen heeft om te reageren op onjuistheden in het inspectieverslag. Op deze manier wil Zorginspectie ook de kwaliteit van de eigen verslaggeving opvolgen en verbeteren. Het definitieve verslag en de (eventuele) reactie worden bezorgd aan de bevoegde entiteit van het Departement Zorg dat instaat voor de verdere opvolging van de vaststellingen uit het inspectieverslag.

Elke burger kan een definitief inspectieverslag opvragen via het invulformulier op de website van Zorginspectie of door een schriftelijke vraag te richten aan Zorginspectie, Koning Albert II-laan 35, bus 31, 1030 Brussel.

Voor alle vragen over de inspecties in de GGZ-revalidatievoorzieningen kan u contact opnemen met contact.zorginspectie@vlaanderen.be