30 mensen in armoede gaf ik een stem in het klimaatdebat. 

Het verhaal van Leen Smets, opbouwwerker bij SAAMO Provincie Antwerpen

"Het leuke aan mijn job is dat ik met mensen werk én de vertaalslag naar de politiek maak."

Leen doet maatschappelijk opbouwwerk. Ze helpt collectieve problemen van mensen in armoede aan te pakken. Enerzijds door met hen te werken en anderzijds door hun noden te vertalen naar het beleid en constructieve oplossingen voor te stellen aan de politieke beleidsverantwoordelijken. Net als elke sociaal werker heeft ze een signaalfunctie, maar als opbouwwerker staat die meer op de voorgrond. "Mijn drijfveer is ervoor zorgen dat mensen krijgen waar ze recht op hebben", zegt Leen. Al 15 jaar bedenkt en realiseert ze projecten rond energiearmoede. Eén van haar projecten is de Klimaatstem van MIA (Mensen In Armoede).

"Iedereen wil dat de energietransitie sociaal rechtvaardig verloopt, maar het is niet makkelijk om door de armoedebril te kijken. Ook niet voor politici."

Voor dit beleidsgerichte project bracht Leen 30 mensen in armoede samen voor gesprekstafels. Hun collectieve probleem van strenge winters en hete zomers werd besproken. Aangrijpende getuigenissen maakten duidelijk waarmee deze kwetsbare groep worstelt op vlak van energie. Het einddoel van dit project was het schrijven en indienen van een beleidsvisie over de klimaattransitie voor mensen in armoede, zodat hun stem in de Wetstraat gehoord wordt.

"Mensen in armoede mogen niet vergeten worden in het politieke debat", beklemtoont Leen. "De 30 mensen voelden dat er naar hen geluisterd werd en dat hun verhaal een verschil kan maken voor alle mensen in armoede. We werkten constructief en bespraken verschillende manieren om iedereen op de energietransitietrein te helpen. Die stelden we voor aan de politieke partijen. Politici horen graag oplossingen."

"Hoe krijgen we alle huishoudens, ook mensen in armoede, in een energiezuinige woning?"

Naast inkomen is huisvesting de grootste kopzorg voor mensen in armoede, want er is grote woningnood. Daarbovenop komt de klimaatcrisis en de energiecrisis, die het leven nog duurder maken. "Er wordt verwacht dat iedereen energiezuiniger gaat leven, maar niet iedereen heeft de middelen om een woning te isoleren en energiezuinige toestellen te kopen", zegt Leen. "Als er pas in de laatste instantie gedacht wordt aan minder kapitaalkrachtige mensen, bestaat de kans dat er opstand van komt zoals in Frankrijk."

"Zorgen voor meer betaalbare energiezuinige woningen zal maatschappelijke winst opleveren."

Energiearmoede heeft een grote impact op de mentale en fysieke gezondheid. "Als ik in een keuken binnenkom waar het maar 8°C is, vraag ik me af hoe mensen zo kunnen leven", vertelt Leen. "Ze geraken sociaal geïsoleerd omdat ze niemand durven uitnodigen, worden depressief, krijgen lichamelijke klachten, ... En dat geldt ook voor hun kinderen. Dat kost de samenleving handenvol geld. Door mensen in armoede via sociale huisvesting toegang te geven tot een betaalbare energiezuinige woning wordt de oorzaak aangepakt. Het is een armoedebestrijdingsmaatregel én een sociaal rechtvaardige klimaatmaatregel die veel impact zal hebben."