MPC Terbank uit Heverlee heeft een hoofdgebouw met 4 leefgroepen en kantoren uit 2015 en 8 buitenhuizen. Ze begeleiden 150 kinderen en jongeren met een licht tot matige verstandelijke beperking. Ilse Vande casteele, architect, is er al 11 jaar aan de slag als Teamcoördinator dienst infrastructuur. Met een team van 5 mensen in de technische dienst en een medewerker ICT, gaat ze dagelijks de uitdaging aan om duurzamere gebouwen te realiseren: “Het gaat soms om kleine dingen, maar het zijn allemaal stapjes in de juiste richting.”  

Wat is jullie ervaring met de energiescan?  

Ilse: "De ervaring is erg positief. Toen we de aankondiging lazen, zijn we daar snel opgesprongen en hebben we al onze gebouwen laten doorlichten. Alle maatregelen met een korte terugverdientijd hebben we zo snel mogelijk uitgevoerd. Die maatregelen gaven ook echt een goede impuls om er werk van te maken: ze kosten niet veel én we konden die allemaal met de eigen technische dienst doen. Voor mij was die verplichting zeker geen drempel om de energiescan aan te vragen."

"De scan heeft zeker geholpen in de bewustwording rond het duurzaamheidsverhaal." 

"We proberen elk jaar ook één groot energieproject te verwezenlijken. Dat is haalbaar voor ons budget en zorgt ervoor dat we als technische dienst een uitdagend project hebben en niet louter herstelwerken."

Welke werken hebben jullie al uitgevoerd?  

"We hebben op het hoofdgebouw zonnepanelen geplaatst. In twee buitenhuizen (leefgroepen) deden we een zolderrenovatie met dakisolatie, PV-panelen, maar werkten we ook de binnenruimte mooier af. Daarnaast renoveerden we nog een stookplaatsen zijn we bezig met een groter project voor dakisolatie, stookplaats renovatie en PV.  

De maatregelen met een korte terugverdientijd waren: alle lampen vervangen door LED, isolatie leidingen… Verlichting passen we in elk renovatieproject aan. Onze elektricien weet ondertussen goed dat er enkel nog LED-lampen binnenkomen. 

Voor de zolderrenovaties hebben we samengewerkt met Leuven 2030, een lokaal initiatief dat klimaatneutraliteit in Leuven wil ondersteunen. Zij hebben dit project gesteund door de studiekosten voor hun rekening te nemen, de uitvoering is met VIPA-subsidies gebeurd."  

Wat vond je tot nu toe het meest zinvol?

"De zolderrenovaties zijn een groot succes. Niet alleen voor de leefgroep zelf, maar ze tonen ook echt een verschil in het energieverbruik. Bij de stookplaatsrenovaties is de impact wisselend, daar zitten we met het verschil in het gedrag van de leefgroepen.  

Voor het centraal gebouw kunnen we nu toch 25% van ons elektriciteitsverbruik opwekken via de PV-panelen, bij de leefgroepen is dat zelfs 75%. Ondanks de batterijen die we daar geplaatst hebben, gaat er toch nog energie naar het net, terwijl we dat graag zouden willen delen met andere locaties. Dat willen we, samen met het VEB, technisch nog verder onderzoeken."

Welke impact heeft de energiecrisis gehad op jullie aanpak?  

"Er is zeker wat meer bewustwording gekomen. We hebben in de nieuwbouw sterk ingezet op technologie en zijn wel geschrokken van het energieverbruik. Alleen al het badgesysteem en toegangscontrole verbruiken per jaar ongeveer zoveel als een klein gezin.  

Sensibilisering blijft wel een grote uitdaging. Mensen duidelijk maken dat als je een lokaal verlaat, ze de verwarming uit moeten zetten, lichten doven, laptops uitschakelen… Thuis lukt dat makkelijker, maar op de werkvloer is het blijkbaar lastiger."

"Eén groot energieproject per jaar: Dat is haalbaar voor ons budget en zorgt ervoor dat we als technische dienst een uitdagend project hebben, en niet louter herstelwerken."

"Op bestuursniveau is het draagvlak wat wisselend. Er is wel meer aandacht voor, maar je botst toch op de nood aan budgetten. Investeringen in zonnepanelen zijn evidenter omdat ze ‘direct’ opbrengen. De VIPA-subsidies zijn daarbij wel een grote duw in de rug om bestuurders mee te krijgen."

Heeft de energiescan iets teweeg gebracht in de organisatie?  

"De scan heeft zeker geholpen in de bewustwording rond het duurzaamheidsverhaal. Maar de gedragenheid is er nog niet in de hele organisatie. Ik hoop een soort werkgroep te kunnen oprichten om op die manier de bal wat meer aan het rollen te krijgen, niet alleen op vlak van energie. Er is een gevoel dat dit iets is dat ‘er bovenop komt’, terwijl het net iets heel erg positief zou kunnen zijn. Dat probeer ik te benadrukken."  

Welke stappen gaan jullie de komende jaren nog zetten?  

"We zetten al sterk in op duurzame mobiliteit, daar is onze directie erg in mee. We gaan bijvoorbeeld fietsenstallingen maken waar je je fiets kan opladen.   

We wachten momenteel op de resultaten van de EPC-screenings die we voor al onze gebouwen hebben laten uitvoeren. Dat gaat ons een vaste score per gebouw opleveren en zo kunnen we prioriteiten leggen."

Wat zijn voor jou de grootste uitdagingen? 

"Ik bots soms wel op de gespecialiseerde kennis die nodig is om die energietransitie waar te maken. Hoewel ik zelf architect ben, is er toch heel wat specifieke expertise nodig om zo’n project uit te werken. Daarom waren we zo blij met de ondersteuning vanuit Leuven 2030 voor de studiekosten. Er wordt hier intern soms snel gedacht ‘dat kunnen we toch zelf’, maar ik vind dat echt te specialistisch. Dus middelen om het studiewerk goed te kunnen doen, zijn essentieel."  

"Sensibilisering blijft wel een grote uitdaging. Mensen duidelijk maken dat als je een lokaal verlaat, ze de verwarming uit moeten zetten, lichten doven, laptops uitschakelen…"

"Alle cijfers kunnen lezen en interpreteren , is ook iets waar ik nog mee aan de slag wil. We hebben fluxometers, we zitten op energy-ID… Hoe kunnen we daar iets mee doen, zowel voor het bestuur als voor de opvoeders?  

De gedragsverandering is voor mij ook een hele uitdaging. Je moet mensen op de leefgroepen leren om de toestellen niet allemaal tegelijkertijd aan te zetten, ’s avonds nog een wasmachine te draaien en de was op te hangen in plaats van in de droger… dat is allemaal gedragsregulatie en niet evident. Ik ga daarover in gesprek, er zijn affiches in opmaak, we proberen met de verantwoordelijken van de leefgroepen te praten, … 

We zijn via de jongerenraad met een aantal projecten gestart rond voeding, afvalstromen… Zo proberen we het via de jongeren in de leefgroepen te brengen. Het gaat soms om kleine dingen (geen lichten laten branden, deuren sluiten, …), maar het zijn allemaal stapjes in de juiste richting."