Wat is een woonzorgcentrum?

Een woonzorgcentrum biedt permanente opvang en verzorging aan 65-plussers die niet meer thuis kunnen wonen. In een woonzorgcentrum wordt een permanente verblijfplaats aangeboden, maar ook huishoudelijke hulp, hulp bij dagdagelijkse taken, (lichaams)verzorging en verpleging.

Wat wordt geïnspecteerd door Zorginspectie?

Tijdens de inspectiebezoeken gaat Zorginspectie vooral na of de voorwaarden aanwezig zijn om kwaliteit van zorg/veiligheid te bieden. Het toezicht van Zorginspectie is gericht op het concreet aftoetsen van de regelgeving en dit op structuur-, proces- en resultaatsniveau.

De erkenningsvoorwaarden waaraan de woonzorgcentra moeten voldoen en die door Zorginspectie worden getoetst, zijn terug te vinden op de website van het Departement Zorg.

Vanaf 31/12/2022 moeten alle WZC beantwoorden aan de erkenningsvoorwaarden, vermeld in bijlage 11 van het BVR van 28/06/2019 betreffende programmatie, de erkenningsvoorwaarden en de subsidieregeling voor woonzorgvoorzieningen en verenigingen van gebruikers en mantelzorgers. Zorginspectie verwijst vanaf dat moment naar deze erkenningsvoorwaarden, ook bij tekorten die reeds onder de voorheen geldende regelgeving (bijlage XII van het BVR van 24/07/2009) werden vastgesteld. Hierbij een overzicht van en een vergelijking tussen de erkenningsvoorwaarden van beide bijlagen.

Zorginspectie is niet bevoegd om de correctheid van medische instructies en de correcte uitvoering van verpleegtechnische, paramedische en zorgkundige handelingen te beoordelen.

Hoe inspecteert Zorginspectie?

De inspecties vinden plaats in het woonzorgcentrum. Zorginspectie wil kunnen vaststellen hoe de dagdagelijkse werking in een woonzorgcentrum verloopt. De inspecties worden daarom in principe niet aangekondigd. De meeste inspecties vinden plaats overdag, op weekdagen, maar kunnen op indicatie ook op minder gebruikelijke momenten zoals ’s avonds, ’s nachts of tijdens het weekend plaatsvinden.

De inspecteur gebruikt een gestructureerd en intern afgestemd inspectie-instrument, onderverdeeld in verschillende modules. Niet alle modules komen tijdens elk inspectiebezoek aan bod. De keuze van de bevraagde modules wordt bepaald door het doel van het inspectiebezoek (zie verder: soorten inspecties), de interne afspraken hierover en door wat er zich tijdens het inspectiebezoek aandient.

Afhankelijk van de bevraagde modules baseert de inspecteur zich voor zijn vaststellingen op verschillende bronnen zoals:

• observaties
• bevraging van medewerkers en verantwoordelijken
• inzage in documenten
• bevraging van bewoners en/of familieleden.

Soorten inspecties

1. Toezicht bij een nieuw woonzorgcentrum

Bij de ingebruikname van een nieuw woonzorgcentrum moeten heel wat processen opgestart worden. We denken hier o.a. aan het opbouwen van een stabiele personeelsequipe met deskundige medewerkers, het uitwerken van bewonersdossiers, het bepalen van communicatielijnen, het vlot laten verlopen van de zorg en de animatie,….

Zorginspectie wil dit opstartproces van dichtbij opvolgen zodat problemen en zaken die bijgestuurd moeten worden, tijdig gesignaleerd worden. Daartoe wordt er gedurende de eerste drie jaar na opening minstens één inspectiebezoek per jaar georganiseerd.

2. Algemene opvolging

Zorginspectie streeft ernaar om elk erkend woonzorgcentrum om de 4 jaar te inspecteren. Met dit toezicht wil Zorginspectie een continue aanwezigheid in de sector realiseren om zicht te blijven houden op de kwaliteit van de zorg en de werking binnen de woonzorgcentra.

Tijdens de algemene opvolging worden minstens de basismodules van het instrument geïnspecteerd. Daarnaast kunnen ook andere aspecten aan bod komen. Dit wordt onder meer bepaald door de vaststellingen bij vorige inspectiebezoeken of door hetgeen zich aandient tijdens het inspectiebezoek zelf.

3. Opvolging risico’s en tekorten

In de periode tussen twee inspecties algemene opvolging kunnen inspecties van risico’s en tekorten worden gepland. Tijdens deze inspecties wordt nagegaan in welke mate eerder vastgestelde tekorten werden geremedieerd. De termijn waarbinnen deze opvolging plaatsvindt, is afhankelijk van de aard van de vastgestelde risico’s en tekorten. 

4. Wijziging modaliteiten van de erkenning

Als de modaliteiten van de erkenning wijzigen, kunnen er specifieke inspectiebezoeken plaatsvinden: bij uitbreiding van de erkende capaciteit, realisatie van een vervangingsnieuwbouw, wijziging van locatie, overname,….

5. Thematische inspecties

Tijdens een thematische inspectie worden bepaalde thema’s gericht geïnspecteerd. De keuze van de thema’s is gebaseerd op specifieke risico’s voor de doelgroep, maatschappelijke relevantie,… 

6. Klachtinspecties

Klachten over woonzorgcentra worden gemeld bij de woonzorglijn. Naar aanleiding van een klacht over een woonzorgcentrum kan Zorginspectie een inspectie uitvoeren.

7. Inspecties van ernstige gebeurtenissen

Wanneer Zorginspectie en/of de bevoegde entiteit van het Departement Zorg meldingen ontvangen over een ernstige gebeurtenis binnen een voorziening, wordt in onderling overleg afgewogen of een onderzoek door Zorginspectie nodig is. Een ernstige gebeurtenis kan zowel persoonsgerelateerd zijn (bv. een vermiste bewoner, grensoverschrijdend gedrag) als niet-persoonsgerelateerd zijn (bv. brand).

8. Opvolging handhavingsmaatregelen

Het Departement Zorg staat in voor de handhaving van woonzorgcentra en kan maatregelen uitvaardigen (vb. een concrete beschermende maatregel, schorsen/intrekken van de erkenning). Zorginspectie volgt ter plaatse op of het woonzorgcentrum gevolg heeft gegeven aan de opgelegde maatregel.

 

Wat leest u in het verslag?

De bevindingen van ieder inspectiebezoek staan in een inspectieverslag. Het inspectieverslag is een weergave van de vaststellingen van de inspecteur tijdens het inspectiebezoek. Het doel van dit verslag is:

• de vaststellingen en het oordeel - of de organisatie voldoet aan de geïnspecteerde regelgeving - weergeven
• de organisatie schriftelijk op de hoogte brengen van de vaststellingen en het oordeel
• aan de bevoegde entiteit van het Departement Zorg rapporteren 
• andere betrokken lezers, o.a. burgers die verslagen in het kader van de openbaarheidswetgeving willen raadplegen, informeren

We publiceren ook het verslagsjabloon dat gebruikt wordt bij de inspecties in de WZC.

Zorginspectie moedigt de organisaties aan om met gebruikers openlijk te communiceren over de vaststellingen.

Voor alle vragen over de inspecties in de woonzorgcentra kan u contact opnemen met contact.zorginspectie@vlaanderen.be.

Wat na de inspectie?

Het woonzorgcentrum en -indien van toepassing- de klachtindiener krijgen de mogelijkheid om te reageren op onjuistheden in het ontwerpverslag. Op basis van de reactie kan het ontwerpverslag aangepast worden. Op dat moment wordt het ontwerpverslag een definitief verslag. Het definitief verslag wordt bezorgd aan de voorziening, aan de bevoegde entiteit van het Departement Zorg en -indien van toepassing- de klachtindiener.  De bevoegde entiteit van het Departement Zorg staat in voor de verdere opvolging van het dossier. Voorzieningen die gedurende langere tijd ernstige tekorten vertonen, worden soms onder verhoogd toezicht geplaatst. 

Openbaarheid

Alle definitieve verslagen van inspecties in woonzorgcentra die plaatsvonden na 30 september 2021 zijn actief openbaar (publicatie op website).

Verslagen van inspecties naar aanleiding van een klacht of ernstige gebeurtenis worden niet actief openbaar gemaakt omdat deze vaak privacygevoelige informatie bevatten. Deze verslagen blijven wél passief openbaar: Zorginspectie bezorgt deze verslagen als ze worden opgevraagd, na een screening op privacygevoelige informatie.

Meer informatie over actieve en passieve openbaarheid vindt u elders op deze website.