Om de realisatie van multifunctionele infrastructuur te faciliteren, heeft het VIPA begin 2017 een traject opgestart voor het beleidsdomein WVG om de hindernissen in de sector- en beleidsdomeinoverschrijdende regelgeving voor de realisatie van multifunctionele infrastructuur in kaart te brengen en waar nodig aan te passen

Wat/welke voordelen?

Multifunctionele infrastructuur valt uiteen in:

  • Aanpasbaarheid: een gebouw gezet voor één bepaalde functie kan achtereenvolgens gebruikt worden voor andere functies, zonder ingrijpende fysieke aanpassingen. Voorbeeld: een woonzorgcentrum dat na een fusie leeg staat en verbouwd wordt tot voorziening voor personenen met een beperking;
  • Multi-inzetbaarheid: een gebouw waarin één ruimte afwisselend door verschillende functies/ organisaties gebruikt wordt. Voorbeeld: gehandicaptenvoorziening waarvan sportinfrastructuur ook door buurt wordt gebruikt;
  • Combineerbaarheid: een gebouw waarin tegelijk meerdere verschillende functies opgenomen zijn. Voorbeeld: een woonzorgcentrum en een kinderdagverblijf.

Voordelen van multifunctionele infrastructuur

  • Ruimte efficiënt: meerdere functies in één gebouw i.p.v. per functie een apart gebouw;
  • Kostenefficiënt: door meer functies in één gebouw bespaart een bestuur op bouw- en project-kosten, zoals minder oppervlakte gebouwd, 1 projectcoördinator, 1 architect, 1 aannemer,...;
  • Tijdsefficiënt: bestaande flexibele infrastructuur maakt snellere omschakeling mogelijk dan realisatie van nieuwe.
  • Milieu efficiënt: een multifunctioneel gebouw beperkt de milieulast van afbraak tot heropbouw.
  • Financiële meerwaarde: een gebouw dat multifunctioneel is gebouwd, biedt meer toekomst-mogelijkheden en heeft dus ook een hogere restwaarde dan een monofunctioneel gebouw.

Traject

Wie doet wat?

De werkgroep Multifunctionele infrastructuur ZORG-ONDERWIJS heeft:

  • knelpunten in de Vlaamse infrastructuurregelgeving van ZORG en ONDERWIJS geïnventariseerd op basis van:
    • een analyse van de WVG-regelgeving
    • een bevraging bij concrete projecten naar hun ervaringen 
  • voorstellen geformuleerd om deze knelpunten aan te pakken
  • een kader gecreëerd om deze voorstellen juridisch te verankeren

Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van:

  • Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG): het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA), de afdeling Welzijn en Samenleving van het Departement WVG en de functioneel bevoegde WVG-agentschappen
  • Onderwijs en Vorming (OV) : Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGION), het Departement Onderwijs en Vorming (OV) en Gemeenschapsonderwijs (GO!)

De beleidsraad WVG-ONDERWIJS valideert de knelpunten, voorstellen en ontwerp van juridisch kader.  Deze Beleidsraad bestaat uit de leidend ambtenaren van de Beleidsdomeinen WVG en ONDERWIJS en VORMING, de respectievelijke adjunct-kabinetschefs, de kabinetschefs en de ministers.

Knelpunten

Geanalyseerde infrastructuurregelgeving WVG en OV

WVG:

  • Vergunnings-/erkenningsregelgeving WVG (Vlaams): bevat minimale kwaliteitsnormen
  • VIPA-infrastructuurregelgeving (Vlaams): bevat subsidiabele maxima en waar nodig minima

OV:

  • Schoolpactwet 29/05/1959 (zoals gewijzigd door onderwijsdecreten): bevat algemene voorwaarden voor scholen, waarvan Normenbesluit een uitvoeringsbesluit is m.b.t. infrastructuur
  • Normenbesluit 5/10/2007 (Vlaams): bevat maximale fysische en financiële normen m.o.o. subsidiëring

Oplijsting hinderpalen

Uit de bevraging van de projecten en de analyse van de infrastructuurregelgeving van WVG en OV blijkt dat er tussen beide beleidsdomeinen juridisch geen knelpunten zijn die de realisatie van multifunctionele infrastructuur onmogelijk maken.  Wel ervaren initiatiefnemers sommige elementen als hinderpaal voor een vlotte realisatie van hun multifunctioneel project.  Hieronder vindt u een oplijsting van deze ervaren hinderpalen met een antwoord.  Sommige elementen dienen wel nog nader onderzocht. 

MULTIFUNCTIONELE INFRASTRUCTUUR ZORG-ONDERWIJS
THEMA AANDACHTSPUNT VERDUIDELIJKING
VIPA-AGION-subsidies Kan ik als initiatiefnemer subsidies of vergunning/erkenning in het gedrang brengen als ik infrastructuur deel met derden (andere sectoren, verenigingen, …)? Openstellen van infrastructuur aan derden tijdens en na de openingsuren van een voorziening of school vormt geen probleem zolang het de hoofdopdracht, waarvoor de voorziening of school gesubsidieerd en/of erkend wordt, niet belemmert.
Gemeenschappelijke ruimtes delen Belangrijke meerwaarde van verschillende voorzieningen onder één dak huisvesten, is het delen van gemeenschappelijke ruimtes.  Het Forum MFI ZORG-OV biedt de mogelijkheid om concrete MFI-projecten gezamenlijk te bespreken, de aandacht van initiatiefnemers te vestigen op het bewaken van hun functionele vereisten en de meerwaarde van het multifunctioneel samenwerken te maximaliseren.
Procedures Verschillende doorlooptijden subsidie- en vergunnings-/erkenningsprocedures vertragen de realisatie van het project

Binnen de verschillende entiteiten van WVG en OV zijn aanspreekpunten aangesteld die het administratief proces van de betrokken projecten opvolgen en waar nodig het Forum MFI ZORG-ONDERWIJS samenroepen om af te stemmen met de verschillende betrokken WVG- en OV-entiteiten.

AGION heeft een procedure ‘samenwerking met andere overheden’ waarin het zich zowel m.b.t. subsidiëring als m.b.t. doorlooptijd aanpassen aan de procedure van de andere subsidiërende overheid.
Bestemmingswijziging door VIPA/AGION gesubsidieerde projecten

WVG-infrastructuur gesubsidieerd door VIPA moet zijn bestemming 25 jaar behouden, wat mogelijke bestemmingswijziging (bvb.: woonzorgcentrum wordt school) na bvb. 15 jaar kan bemoeilijken. 

WVG-infrastructuur: een bestemmingswijziging van een gesubsidieerd goed zonder verlies van VIPA-subsidies kan mits goedkeuring van de leidend ambtenaar van WVG als het een bestemming binnen WVG betreft en mits goedkeuring van de minister van WVG als het een bestemming buiten WVG is.

Onderwijsinfrastructuur: gesubsidieerd door AGION moet een zakelijk recht op het goed hebben voor 30 jaar.  Ingeval van bestemmingswijziging binnen de 20 jaar vordert AGION de toegekende subsidies terug a rato van 1/20 per jaar van de 20 dat de infrastructuur niet voor onderwijsdoeleinden gebruikt werd. 

Onderwijsinfrastructuur:

  • bij AGION kan geen bestemmingswijziging van scholen zonder subsidieverlies omwille van het Rekendecreet, de noden in schoolinfrastructuur en het vrijwaren van een duurzame investering in schoolgebouwen. De aandacht voor bestemming staat evenwel multi-inzetbaarheid en combineerbaarheid niet in de weg. 
  • Voor GO! stelt dit probleem zich niet omdat het zelf bouwheer is en geen subsidies verleent
Brandveiligheid

Verschillende wetgeving/bepalingen/attesten.

Verdere screening nodig.Voor mogelijke wijzigingen aan Vlaamse WVG-regelgeving m.b.t. brandveiligheid kan men voor WVG-voorzieningen terecht bij de Technische Commissie Brandveiligheid (TCB).

Het Departement OV werkt ook aan een Vlaamse vertaling van de federale regelgeving brandveiligheid.
Aparte/gesplitste controles voor zelfde gebouw. Voor andere (federale) regelgeving zijn gesprekken nodig met de FOD Binnenlandse Zaken. 
BTW-tarief

Verschillende bestemmingen kunnen leiden tot verschillende BTW-tarieven.

Voor zowel onderwijs- als WVG-infrastructuur is er een verlaagd BTW-tarief. Er is een federale circulaire die de toepassing hiervan duidt.
Blijft verlaagd BTW-tarief behouden als je infrastructuur deelt met andere sectoren/derden?
Onroerende voorheffing Blijft vrijstelling van betalen onroerende voorheffing behouden bij gedeeld gebruik? Zie publicatie www.slimgedeeld.be en de geldende omzendbrief FB/VLABEL/2007 “vrijstelling van onroerende voorheffing voor onroerende goederen besteld voor onderwijs” van 11/09/2007 http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/loi_a.pl
Toegankelijkheid

Gelden er verschillende toegankelijkheidsvoorschriften voor de verschillende sectoren?

Juridisch vergt dit geen aanpassingen aangezien het BVR dat de toegankelijkheid van publiek toegankelijke ruimtes regelt, van kracht sinds 1 maart 2010, uniform geldt voor alle sectoren. 

Zowel WVG als OV hebben inspiratiebundel(s) over toegankelijkheid.  Deze kunnen vergeleken worden m.b.t. mogelijke verschillen tussen de sectoren van beide beleidsdomeinen.
Verdeelsleutel gemeen-schappelijke ruimtes Hoe gebouwkosten delen (onderhoud, gemeenschappelijke ruimtes, …)?

Dit kunnen de partijen onderling bepalen.  Meestal wordt gekeken naar effectief gebruik of naar de capaciteit van beide voorzieningstypes.

Eigendom delen Hoe eigendom verdelen bij realiseren van verschillende voorzieningstypes en verschillende rechtspersonen?  Wie dient dossier in? Dit kunnen de partijen onderling bepalen.  Meestal wordt gekeken naar effectief gebruik of naar de capaciteit van beide voorzieningstypes.

Legende:

  • VLABEL: Vlaamse Belastingdienst

Regelgeving

Aangezien er geen knelpunten gevonden zijn in de infrastructuurregelgeving voor de realisatie van multifunctionele infrastructuur ZORG-ONDERWIJS, is er ook geen regelgeving aangepast of opgesteld, zoals dit in het traject ZORG wel het geval is. Wél hebben WVG, OV en GO! een protocol afgesloten met enkele afspraken tot samenwerking. Dit protocol bevat o.a. de oprichting van het Forum MFI ZORG-ONDERWIJS om de projecten integraal te bespreken.  Een dergelijke aanpak draagt er toe bij dat in een project zowel de meerwaarde van het multifunctioneel samenwerken als de functionele vereisten voor de initiatiefnemers gevrijwaard kunnen worden. 

Forum MFI Zorg-Onderwijs

De WVG, OV en het GO! hebben een Forum MFI Zorg-Onderwijs opgericht.  Dit Forum heeft een informerende en begeleidende rol om te proberen klantgericht mee te denken en oplossingen aan te reiken voor vragen en problemen die initiatiefnemers van multifunctionele projecten haar voorleggen.  Het Forum bestaat uit vertegenwoordigers van het VIPA, van de betrokken functioneel bevoegde WVG-agentschappen en van de betrokken entiteit van Onderwijs (Departement OV, AGION en/of GO!).  De concrete samenstelling gebeurt telkens in functie van het voorliggende project. 

Door de projecten zo vroeg mogelijk samen te bekijken, wil het Forum zo tot meer geïntegreerde oplossingen komen.  Zo kan bvb. een school en een kinderdagverblijf bij de realisatie van hun gemeenschappelijk project enkele ruimtes delen (personeelsruimtes, toiletten, …) i.p.v. elk apart deze ruimtes te moeten voorzien.  Ook kan men bvb. bepaalde ruimtes (sporthal, vergaderzalen, …) aan de straatkant of dichtbij de ingang te voorzien, zodat ze gemakkelijk gedeeld kunnen worden zonder dat derden het hele gebouw of terrein moeten betreden.  De behandeling van uw infrastructuurdossier verloopt verder via de gebruikelijke procedures van VIPA, GO!, AGION of het betrokken WVG-agentschap.

Praktisch

Wilt u uw project voorleggen aan het Forum MFI Zorg-Onderwijs?  Neem dan contact op met één van onderstaande aanspreekpunten: 

ENTITEIT AANSPREEKPUNT CONTACTGEGEVENS
Departement WVG Christophe Cousaert E-mail: christophe.cousaert@vlaanderen.be
Telefoon: 02-553 32 25
Departement OV Geert Leemans E-mail: geert.leemans@ond.vlaanderen.be
Telefoon: 02-553 95 74
AGION Annelies Geerts E-mail: annelies.geerts@agion.be
Telefoon: 02-221 05 10
GO! Els Canini E-mail: els.canini@g-o.be
Telefoon: 02-790 94 57