Wat is nalevingstoezicht?

Nalevingstoezicht is een onderdeel van het toezichtmodel van Zorginspectie voor de algemene ziekenhuizen. Nalevingstoezicht gebeurt in alle Vlaamse ziekenhuizen en richt zich op zorgtrajecten. Een zorgtraject is het traject dat een groep van gelijkaardige patiënten doorloopt in een ziekenhuis. Via zorgtrajecten kunnen we o.a. de risico’s bij de overgang tussen zorgmomenten capteren. We vinden het namelijk essentieel om te vertrekken vanuit het perspectief en de zorgnoden van de patiënt.

Bij deze vorm van toezicht gaan we via onaangekondigde inspectie na of de zorgpraktijk voldoet aan de vooropgestelde eisen. Deze eisen zijn gebundeld in een eisenkader, dat in overleg met de sector werd opgemaakt.

Risicogestuurde inspectiemethodiek

Zorginspectie wil bij nalevingstoezicht op een risicogestuurde manier tewerk gaan.

  1. Zorginspectie wil vooral die aspecten van de zorg bekijken, die verband houden met veiligheid en kwaliteit van zorg voor de patiënt;
  2. Bij elke inspectie wordt gekeken naar aspecten die een ernstig risico kunnen betekenen voor patiëntveiligheid of kwaliteit van zorg. Ziekenhuizen waar zulke knelpunten worden vastgesteld, krijgen een bijkomend inspectiebezoek.

Concrete aanpak van nalevingstoezicht

We onderscheiden 5 algemene en 3 gespecialiseerde zorgtrajecten, in functie van de specificiteit van de patiëntengroep, hun bijzondere noden en behandelconcepten en de (veiligheids)risico’s kenmerkend voor die groep van patiënten: zie schema hieronder.

5 algemene, namelijk zorgtraject geriatrische en revalidatiepatiënt, zorgtraject internistische patiënt, zorgtraject chirurgische patiënt, zorgtraject psychiatrische patiënt en zorgtraject moeder en kind, en 3 gespecialiseerde zorgtrajecten, namelijk hartpatiënt, oncologische patiënt en dialysepatiënt

Elk zorgtraject gaat van start met de opmaak van een eisenkader. De eisen in het eisenkader zijn:

  • wezenlijk voor de kwaliteit van zorg;
  • voldoende gedragen door de ziekenhuisprofessionals;
  • haalbaar voor de ziekenhuizen.

Zorg en Gezondheid draagt de verantwoordelijkheid voor de opmaak en het beheer van dit eisenkader. Er is een:

Zorginspectie baseert zich bij haar inspecties op deze eisenkaders. Om het toezicht ter plaatse haalbaar te maken, maakten we een selectie van eisen die in elk ziekenhuis worden geïnspecteerd. We focussen hierbij op thema’s die belangrijk zijn voor patiëntveiligheid, zoals:

  • Voldoende en voldoende opgeleid personeel;
  • Veiligheid van infrastructuur en medisch materiaal;
  • Preventie van zorggerelateerde incidenten (bv. infecties, fouten in het zorgproces...);
  • Communicatie en continuïteit van zorg;
  • Patiëntbetrokkenheid.

Alle ziekenhuizen krijgen een eerste inspectiebezoek (check 1).
In sommige ziekenhuizen stelt Zorginspectie ernstige knelpunten rond patiëntveiligheid vast (die noemen we ‘rode en/of oranje knipperlichten’). In die ziekenhuizen volgt enkele maanden later een tweede onaangekondigd inspectiebezoek (check 2), specifiek rond die knelpunten.
Ziekenhuizen die na check 2 nog steeds ernstige risico’s vertonen, krijgen extra opvolging door Zorg en Gezondheid, met eventueel bijkomende inspectiebezoeken.

Wat leest u in het verslag?

Het inspectieverslag heeft als doel een evenwichtig beeld te geven van de mate waarin het ziekenhuis voldoet aan de gecontroleerde eisen. Hierbij wordt duidelijk gemaakt wat de sterke punten zijn en waar nog verbetermogelijkheden zijn.

De opbouw van het verslag, gebruikt tijdens het tweede zorgtraject (internistische patiënt) is, ten opzichte van het eerste zorgtraject (chirurgische patiënt), gewijzigd. Meer details hieromtrent vindt u op de desbetreffende pagina’s.

Overzichtsrapporten

Zorginspectie maakt na ieder zorgtraject een overzichtsrapport openbaar. Hierin wordt de informatie die in alle Vlaamse ziekenhuizen tijdens check 1 is bekomen, gegroepeerd en besproken. Deze beleidsrapporten kunnen een rol spelen bij latere herwerkingen van het eisenkader, maar ook ziekenhuizen én het beleid kunnen hiermee aan de slag.

Hieronder kan u de beschikbare beleidsrapporten terugvinden: